วันอาทิตย์ที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2555

e-Education : มิติใหม่ทางการศึกษาในโลกไร้พรมแดน

ประทุมทิพย์  ทองเจริญ *
สมบูรณ์  ศิริสรรหิรัญ**

บทคัดย่อ

ทุกวันนี้ ข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยี (IT) มีความสำคัญกับคนทั่วโลกมากขึ้น ทั้งในชีวิตประจำวัน การศึกษา และการทำงาน โดยเฉพาะด้านการศึกษาซึ่งที่ผ่านมาเทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษาได้ถูกนำมาเผยแพร่ในห้องสมุดเป็นครั้งแรกกว่า 50 ปีมาแล้ว สำหรับประเทศไทยนำมาใช้ครั้งแรก เมื่อ พ..2483 จากนั้นได้พัฒนารูปแบบเรื่อยมา กระทั่งได้นำอิเลคทรอนิกส์ (e) เข้ามาใช้อย่างจริงจัง จนกลายมาเป็นนโยบาย e-Education ของรัฐบาลชุดปัจจุบัน (พ..2555-2558) โดยมี CAI  WBI และ E-learning เป็นเครื่องมือหลักที่ใช้ขับเคลื่อนนโยบาย บทความนี้ได้นำตัวแบบหลายกระแส (Multiple Streams) ของ John Kingdon (ค..1984 และ 1995) มาทำการวิเคราะห์นโยบายเพื่อหาความสัมพันธ์ของบริบทและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ 3 กระแสหลัก  คือ กระแสปัญหา (Problem Stream) กระแสนโยบาย (Policy Stream) และกระแสทางการเมือง (Political Stream) 

วัตถุประสงค์ของการวิจัยมี 3 ข้อ คือ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมาและบริบทที่เกี่ยวข้องกับนโยบาย e-Education 2) เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของบริบทและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนโยบาย e-Education กับตัวแบบหลายกระแส (Multiple Streams) 3) เพื่อหาแนวทางและข้อเสนอแนะการประเมินผลนโยบาย e-Education ทั้งเชิงทฤษฎีและเชิงปฏิบัติ

ผลการศึกษาพบว่า 1) กระแสปัญหา - สัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงของโลกในยุคไร้พรมแดนที่กลายมาเป็นสังคมฐานความรู้ (KBS) และเศรษฐกิจฐานความรู้ (KBE)  2) กระแสนโยบาย - สัมพันธ์กับกฎหมาย แผน และนโยบายก่อนหน้านี้  ได้แก่ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542   แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 9 ฉบับที่ 10 และฉบับที่ 11 (ฉบับปัจจุบัน)  รวมถึงกรอบนโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT 2010) กรอบนโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศ (ICT 2020) และนโยบายการศึกษาของรัฐบาลชุดปัจจุบัน  3) กระแสทางการเมือง - สัมพันธ์กับกลุ่มผลประโยชน์ที่ให้ความสำคัญกับ IT มากขึ้น โดยเฉพาะการสานต่อนโยบาย IT สมัยนายกรัฐมนตรี พ...ทักษิณ ชินวัตร สำหรับแนวทางการประเมินผลนโยบายทั้งในเชิงทฤษฎีและเชิงปฏิบัติ มีการเสนอว่าควรใช้ระบบประเมินและให้ข้อเสนอแนะผ่านโฮมเพจในเวบไซต์ของสถานศึกษาและของกระทรวงศึกษาธิการ ตลอดจนจัดกิจกรรมสร้างสรรค์และการประกวดของเยาวชนเพื่อสร้างความตระหนักและกระตุ้นการเรียนรู้ผ่านระบบ e-Education  รวมถึงการสำรวจสถิติการเข้าไปใช้เครื่องมือทั้ง 3 อย่าง (CAI  WBI และ E-learning) ของผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อนำไปประมวลผลและสังเคราะห์ในเชิงลึกต่อไป

คำสำคัญ : e-Education/ ตัวแบบหลายกระแส/ สารสนเทศทางการศึกษา 


*อาจารย์ประจำสาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์  คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี,  
นักศึกษาหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต  คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์  มหาวิทยาลัยมหิดล
** รองศาสตราจารย์ ดร, ภาควิชาสังคมศาสตร์  คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์  มหาวิทยาลัยมหิดล, อาจารย์ที่ปรึกษา

2 ความคิดเห็น:

  1. การจัดการศึกษาหรือจัดทำหลักสูตรใดๆนั้น จะต้องมุ่งผลเพื่อผู้เรียนเป็นหลักสำคัญ จักต้องคำนึงถึงประโยชน์แห่งการนำไปใช้ของผู้เรียน ซึ่่งการนำพาความสำเร็จของผู้เรียนได้นั้น องค์ประกอบส่วนนึง ก็จักต้องมาจากสารสนเทศการศึกษาครับ...น้องเอ็ม สิทธิพร นิสิตหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
    ปล.ชอบบทความของพี่ปทุมทิพย์ครับ อ่านแล้วเข้าใจง่าย และทันยุคสมัยต่อการเปลี่ยนแปลง ทั้งทางด้านการศึกษาและสังคม จักติดตามบล็อคนี้เสมอครับ เพื่อเป็นการเพิ่มพูนความรู้ และได้แลกเปลี่ยนมุมของการศึกษาครับ

    ตอบลบ
  2. ขอบคุณมากค่ะ คุณน้องเอมมี่ผู้น่ารัก อ่านแล้วทำให้คุณพี่ยิ้มมีกำลังใจเขียนขึ้นเป็นกอง สู้ๆ ตั้งใจเรียนนะคะ

    ตอบลบ